Widok zawartości stron
Sosna wydmowa (Pinus concorta)
Pimus contorta var. Spans Dwarf. Fot. Krzysztof Chruściel
Pinus contorta var. Chief Josepf. Fot. Krzysztof Chruściel
Pinus contorta var. Spans Dwarf. Fot. Krzysztof Chruściel
Pinus contorta var. Chief Joseph. Fot. Krzysztof Chruściel
Sosna wydmowa (Pinus contorta) – Gatunek drzewa iglastego należący do rodziny sosnowatych). Jest to sosna dwuigielna z podrodzaju Pinus wykazująca cechy pirofityczne. Występuje na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej oraz w niektórych rejonach środkowego zachodu USA. Taksony wewnątrzgatunkowe tej sosny są geograficznie rozdzielone w obrębie jej zasięgu. Nadmorskie podgatunki rosną na stanowiskach od poziomu morza do ok. 600 m n.p.m., podczas gdy formy śródlądowe spotykane są na wysokościach od ok. 400 do 3500 m n.p.m.
Pokrój
Krzaczasty do drzewiastego. Korona drzewa zróżnicowana, dolne gałęzie często opadające, górne rozpostarte lub wzniesione. Szczyt korony bywa spłaszczony lub zaostrzony.
Pień i gałęzie
Osiąga wysokość 10–35 m i średnicę 0,9 m. Kora ciemna, brązowa do szaro- lub czerwono-brązowej o grubości zmiennej w zależności od wieku, od cienkiej i łuszczącej się niewielkimi płatami do grubej i głęboko spękanej. Początkowo spękania układają się we wzory kwadratowe, u starych drzew dominują spękania pionowe, między którymi znajdują się wąskie i krótkie płytki. Gałązki smukłe, w pierwszym roku zielonkawo-brązowe, w kolejnych pomarańczowo-brązowe do czerwono-brązowych, z wiekiem ciemniejące.
Liście
Igły zebrane w pęczki po 2, od żółtozielonych przez zielone, aż po odcienie ciemnozielone. Igły są grube, krótkie, długości 4–5 cm, nieznacznie spłaszczone i często skręcone. Brzegi igły drobno ząbkowane, wierzchołek tępy do zaostrzonego lub wąsko spiczasty. Pochewki liściowe trwałe, o rozmiarach 0,3–0,6(1) cm. Pąki wąsko- do szeroko jajowatych, o długości 1,2 cm, lekko żywiczne. Rzędy aparatów szparkowych widoczne na wszystkich stronach liści.
Szyszki
Szyszki męskie pomarańczowo-czerwone, elipsoidalne do cylindrycznych, długości 5–15 mm. Dojrzałe szyszki żeńskie niesymetryczne, podłużne do jajowatych przed otwarciem, szeroko jajowate do kulistych po otwarciu, długości 3–6cm. Prawie siedzące lub osadzone na krótkiej szypułce o długości do 3 mm, rozpostarte lub odgięte ku nasadzie gałęzi. Łuski nasienne grube, z romboidalną, wydłużoną apofyzą, o centralnej piramidce zakończonej wydłużonym wyrostkiem lub smukłym kolcem o długości do 6 mm. Nasiona długości około 5 mm, czarne lub płowe do czerwonobrązowych z czarnymi cętkami, opatrzone kleszczowatym skrzydełkiem o długości 10–14 mm.
Korzenie
System korzeniowy zróżnicowany zależnie od rodzaju podłoża, przeważnie dosyć płytki. Korzenie palowe i pionowe odnogi są powszechne jednak, gdy napotkają wodę lub twardy grunt, mogą obumrzeć, wygiąć się lub kontynuować wzrost w poziomie
Zastosowanie
Gatunek wykorzystywany jest przede wszystkim, jako surowiec do produkcji papieru, w Ameryce Północnej drewno wykorzystywane jest, jako lekki materiał budowlany. Podgatunek typowy jest wykorzystywany w ograniczonym zakresie, głównie, jako źródło drewna opałowego. Poza celami produkcyjnymi sosna ta bywa w ograniczonym stopniu wykorzystywana do nasadzeń ozdobnych, częściej do zalesiania nieużytków i gruntów zdegradowanych.
Odmiana
Spaan’s Dwarf – Odmiana lat dorasta do 90 cm wysokości i 1,2 m szerokości. Jest to krzewiasta odmiana sosny wydmowej o kształcie zbliżonym do kuli. Rośnie nieregularnie, z wiekiem przyjmując formę drzewkowatą o często pochylonym pniu i luźnej koronie, o charakterze ogrodowego „bonsai”. Dorasta do 2,5 m wysokości i 3 m średnicy. Pędy grube, sztywne, zakończone ciemnymi, szpiczastymi pączkami wierzchołkowymi. Igły bardzo krótkie, 1-1,5 cm długości, ciemnozielone, spłaszczone, często skręcone wzdłuż osi, zebrane w pęczki po dwie. Szyszki małe, niesymetryczne, 3-7 cm. Roślina bardzo tolerancyjna względem podłoża. Może rosnąć na słabych glebach, ale w miejscach słonecznych, o dużej wilgotności powietrza. Całkowicie odporna na niskie temperatury. Bardzo dobrze znosi suszę. Polecana do uprawy w ogrodach przydomowych, do sadzenia w ogrodach.
Chief Joseph to unikatowa odmiana, która jest poszukiwana przez miłośników roślin iglastych. Jej ograniczona dostępność wiąże się z trudnościami, jakie stwarza rozmnażanie tej rośliny. Odmiana Chief Joseph charakteryzuje się powolnym wzrostem. Przybiera kształt nieregularny, stożkowy. Pień zwykle pogięty, odchodzą od niego liczne odgałęzienia. Jej główną cechą charakterystyczną są jednak igły, które wraz z nadchodzącą zimą przebarwiają się początkowo od koloru złotego po pomarańczowy. Igły są przebarwione od nasady do końcówek, a ich pomarańczowy kolor jest najbardziej intensywny ze wszystkich odmian sosen. Ta kolorystyka utrzymuje się do wiosny, gdy roślina wznawia wzrost. Sosna w uprawie jest mało wymagająca. Preferuje gleby przepuszczalne, jest odporna na suszę i całkowicie mrozoodporna. Stanowisko słoneczne. Sosna wydmowa Chief Joseph to gratka dla kolekcjonerów i nie tylko. Dzięki kompaktowym wymiarom sprawdzi się w małych ogrodach przydomowych.
Źródła